Hierarchia sposobów postępowania z odpadami wraz

z zarysem możliwych zmian regulacyjnych

Poradnik dla Przedsiębiorców

Zachęcamy do zapoznania się z publikacją “Hierarchia sposobów postępowania z odpadami wraz z zarysem możliwych zmian regulacyjnych. Poradnik dla Przedsiębiorców”, która została opracowana przez Huberta Bukowskiego oraz Marcelinę Rosińską z Instytutu Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju. 

Publikacja ta ma na celu wsparcie przedsiębiorców w odpowiednim postępowaniu z odpadami. Podstawową rekomendację w tym zakresie stanowi hierarchia postępowania z odpadami. W momencie jej powstawania stopniowanie poszczególnych możliwości gospodarowania odpadami zostało określone na podstawie kryterium, jakim jest pożytek dla środowiska naturalnego. Obecne rozważania na temat efektów posługiwania się tą hierarchią stwierdzają, że korzyści ekologiczne idą w parze także z ekonomicznymi. 

W okolicznościach coraz większej zmienności cen surowców i występowania ich niedoborów, w szczególności dotyczących tzw. surowców krytycznych oraz rosnących opłat za efekty zewnętrzne działalności gospodarczej, efektywniejsze gospodarowanie odpadami może zwiększyć produktywność procesu produkcyjnego, a równocześnie ograniczyć koszty przedsiębiorstwa. Równoważność kryterium ekonomicznego z dążeniem do ograniczania szkód środowiskowych oznacza, że potoczne postrzeganie tych dwóch kwestii jako wykluczających się jest fałszywe. 

Stosowanie hierarchii postępowania z odpadami powinno być więc podejściem naturalnym dla wszystkich przedsiębiorstw. Maksymalizacja zysku, będąca podstawą każdej działalności gospodarczej, powinna wyznaczać kierunek postępowania z odpadami. Zysk ten jednak nie może być rozumiany jako krótkoterminowa korzyść finansowa jedynie dla przedsiębiorstwa. Konieczne jest szersze, długoterminowe ujęcie biorące pod uwagę wszystkich interesariuszy działalności. Efektem takich działań powinno być uzyskanie przewagi konkurencyjnej, wynikającej z wyższej produktywności, lepszego postrzegania firmy przy rosnącej świadomości klientów i wczesnego przygotowania na rosnące wymogi prawne w obszarze ochrony środowiska. Maksymalizacja zysku poprzez stosowanie hierarchii postępowania z odpadami przebiega poprzez utrzymanie jak najwyższej wartości ekonomicznej produktu, liczonego w jednostkach pieniężnych. I tak, niedopuszczenie aby dobro stało się odpadem, powoduje, że zachowana zostaje jego najwyższa wartość. Natomiast ponowne wykorzystanie jego elementów powoduje już utratę wartości. Inne metody odzysku, przykładowo odzysk energii skutkuje uzyskaniem jedynie ułamka wartości ekonomicznej dobra pierwotnego, zaś spalanie bez odzysku energii i składowanie jest jedynie źródłem kosztów.

Stosowanie hierarchii może być stosunkowo intuicyjne. W niektórych jednak przypadkach ograniczenia technologiczne, systemowe, a także społeczne sprawiają, że jego stosowanie powinno być poprzedzone głębsza analizą, np. cyklu życia produktu. Dlatego też, w niniejszej publikacji znajduje się zestawienie rekomendacji odnośnie zastosowania hierarchii postępowania z odpadami dla wybranych rodzajów materiałów. Należy pamiętać, że rekomendacje te nie stanowią ostatecznej odpowiedzi na optymalny sposób stosowania hierarchii. Konkretne przypadki powinny być rozpatrywane indywidualnie i szczegółowo, biorąc pod uwagę ich specyfikę.

Argument poprawy wyników finansowych powinien być wystarczający aby postępować z odpadami zgodnie z hierarchią. Niestety, część przedsiębiorstw zdaje się nie zwracać uwagi na negatywne efekty zewnętrzne swojej działalności. Dodatkowo, ich celem jest maksymalizacja jedynie zysku własnego i to tylko w krótkim terminie, korzystając przede wszystkim z asymetrii informacji między nimi a klientami i regulatorami. W związku z tym rządy na całym świecie wprowadziły regulacje ograniczające możliwości eksploatowania różnic w dostępie do informacji. Tego typu działania prawne mają miejsce również w Polsce. Niniejsza publikacja zawiera ich krótkie zestawienie.

Obecnie obowiązująca legislacja w obszarze postępowania z odpadami będzie ulegała dalszym modyfikacjom. Zmiany te będą wynikiem ustaleń na poziomie UE, ale także dążenia do poprawy sytuacji w Polsce. W tym wypadku korzystne jest uwzględnienie specyfiki krajowej, co podniesie zarówno możliwości implementacji prawa jak i jego efektywność. Propozycje takich zmian prawnych zawarte są w końcowej części publikacji.

Pobierz raport