Zrównoważona konsumpcja

W ramach obszaru „Zrównoważona konsumpcja” eksperci Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie prowadzą prace nad indeksami GOZ w następujących obszarach:
1.   Zapobieganie powstawaniu odpadów komunalnych.
2.   Odpowiedzialna konsumpcja żywności – ograniczenie marnotrawienia żywności.
3.   Edukacja w zakresie GOZ.
4.   Gospodarka współdzielenia (sharing economy), w zakresie mobilności.
5.   Energetyka oparta o odnawialne źródła energii (OZE).

W kontekście GOZ, zrównoważona konsumpcja to optymalne, świadome i odpowiedzialne korzystanie z dostępnych zasobów naturalnych, dóbr i usług na poziomie jednostek, gospodarstw domowych, wspólnot i społeczności lokalnych, środowisk biznesowych, samorządów terytorialnych, rządów krajowych i struktur międzynarodowych, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Ma ona na celu zaspokojenie potrzeb i wzrost jakości życia dla wszystkich w wymiarze lokalnym i globalnym, przy jednoczesnym przestrzeganiu praw człowieka i praw pracowniczych, uwzględnianiu możliwości zaspokojenia potrzeb innych ludzi, w tym przyszłych pokoleń oraz zachowaniu i odtworzeniu dla nich kapitału przyrodniczego (Kurzak 2016; MG 2011).
Zrównoważona konsumpcja jest ściśle powiązana ze zrównoważonym rozwojem, czyli stabilnym, uwzględniającym takie procesy zmian, w których eksploatacja zasobów, głównie działy inwestowania, kierunki postępu technicznego oraz zmiany instytucjonalne pozostają ze sobą w reakcji niekontrowersyjnej i harmonijnej, i dają możliwości zaspokajania ludzkich potrzeb i aspiracji w przyszłości. Obejmuje ona (Boć i in. 2000):
•   w wymiarze społecznym: uczestnictwo w publicznym podejmowaniu decyzji, pracę na rzecz społeczności lokalnej oraz równe traktowanie kobiet i mniejszości,
•   w wymiarze ekologicznym: możliwość wpływu na czystość powietrza, wody i ziemi, na ochronę roślin i zwierząt oraz na zdrowie lokalnej społeczności,
•   w wymiarze gospodarczym: uzasadniony zysk finansowy, godne zarobki i pracę w bezpiecznych warunkach.

Zrównoważona konsumpcja uwzględnia (Boć i in, 2000):
• ograniczenie marnotrawstwa, produkcji odpadów i zanieczyszczeń,
• wybór towarów i usług, które w największym stopniu spełniają określone kryteria etyczne, społeczne i środowiskowe.

Dokonując wstępnej delimitacji obszarów GOZ w ramach „Zrównoważonej konsumpcji” przyjęto następujące założenia:
• w centrum zainteresowania zrównoważonej konsumpcji znajduje się konsument (spożywca, łac. consumens) – osoba, która nabywa towary na własny użytek; inaczej – ogniwo występujące na końcu łańcucha ekonomicznego (finalny odbiorca towarów i usług).
• biorąc pod uwagę specyfikę projektu, mającego docelowo wypracować istotny z perspektywy polskiej gospodarki system wskaźników pomiarowych dot. GOZ, uwzględniono jako podstawę obszary wyodrębnione w przyjętej przez Radą Ministrów Mapie drogowej transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.

Pierwsze trzy analizowane obszary (Zapobieganie powstawaniu odpadów komunalnych; Odpowiedzialna konsumpcja żywności – ograniczenie marnotrawienia żywności oraz Edukacja w zakresie GOZ) wynikają wprost z zapisów „Mapy…”, stąd też nie wymagają szerszego uzasadnienia. Gospodarka współdzielenia w zakresie mobilności wpisuje się natomiast w koncepcję użytkowania zamiast posiadania. Chodzi tu m.in. o współdzielenie samochodów, rowerów, UTO – urządzeń transportu osobistego (np. hulajnóg elektrycznych), a także rozwój nisko- i zeroemisyjnego transportu zbiorowego. Z kolei Wskazanie rozwoju energetyki opartej o odnawialne źródła energii (OZE) w kontekście gospodarki o obiegu zamkniętym można uzasadnić następującymi przesłankami:

ekonomicznymi – wzrost cen energii elektrycznej w Polsce jest w znacznym stopniu związany z koniecznością zakupu tzw. zielonych certyfikatów oraz praw do emisji CO2. Rozwój energetyki odnawialnej spowoduje mniejsze uzależnienie cen energii od wspomnianych czynników.
ekologicznymi – wzrost poziomu CO2 jako głównego czynnika odpowiedzialnego za globalne ocieplenie klimatu i związane z tym straty ekonomiczne